Mantar yetiştiriciliği konusunda Türkçe olarak hazırlanan en iyi rehberde bulunuyorsunuz. Rehberimiz aracılığıyla kısa sürede mantar yetiştiriciliği yapmak için tüm adımları bir bir öğrenebilecek ve bu işten para kazanmak için tüm ipuçlarına hakim olacaksınız.
6 adımda hazırlanan mantar nasıl yetiştirilir rehberi aracılığıyla kolaylıkla mantar yetiştirmek için faaliyete başlayabilir ve para kazanabilirsiniz.
Mantar yetiştirmenin genel olarak 6 adımı bulunmaktadır.
İlk adım mantar kompostunun hazırlanmasıdır.
İÇİNDEKİLER
1. MANTAR TÜRÜNE KARAR VERİLMESİ
Mantar yetiştiriciliğine başlamanın en kritik adımı mantar türüne karar vermektir. İlk olarak ticari olarak daha fazla katma değer oluşturacak bir mantar türü seçilmelidir. Bu adım oldukça önemlidir. Mantar türünü seçerken gerekli sermaye düzeyinizi ve mantarı yetiştireceğiniz toprağın, nem ve sıcaklık değerlerinin de uygun şartlar taşıması gerekiyor.
Türkiye’de yetiştirilebilecek mantar türleri:
- Kültür mantarı
- İstiridye mantarı
- Kanlıca mantarı
- Ayı mantarı
- Yumurta mantarı
- Kuzu göbeği mantarı
- Keme mantarı
- İmparator mantarı
- Trüf mantarı
- Tirmit mantarı
2. MANTAR KOMPOSTUNUN HAZIRLANMASI
Mantar kompostunun hazırlanması, mantar yetiştiriciliğinin ilk adımıdır. Kompost hazırlanması için bazı malzemelerin bir araya getirilmesi gerekiyor.
Mantar kompostu hazırlanması için gerekli malzemeler:
| Bileşen | Ağırlık |
| Buğday samanı | 300 kg |
| Buğday Kepeği | 15 kg |
| Kalsiyum amonyum nitrat | 9 kg |
| Üre | 4 kg |
| Potas Muriate | 3 kg |
| Süperfosfat | 3 kg |
| Alçı | 20 kg |
Kompostun hazırlanması için malzemelerin bir yığın haline getirilmesi gerekiyor. Kompostun hazırlanması için alçı dışındaki malzemeler 48 saat bir arada bekletilir ve zaman zaman üzerine su püskürtülür.
Profesyonel olarak işlemi yapanlar için bir döndürücü kullanılması tavsiye edilir. Döndürücü yardımı ile malzemeler iyice karıştırılır. 48 saat sonra kompost içerisinde mikroorganizmaların büyümesi ve çoğalması sonucu aerobik fermantasyon (kompostlama) başlar. Bu işlem sırasında ısı, amonyak ve karbondioksit açığa çıkar. Bunları aktarmak için yukarıda yer alan 4’ncü resimde olduğu gibi bir havalandırma boşluğuna ihtiyaç duyacaksınız.
Mantar kompostu, mikroorganizmaların aktivitesi ve ısı açığa çıkaran kimyasal reaksiyonlarla dönüştürülmesiyle gelişir. Kompostun gelişmesiyle birlikte mantarların büyümesi için en uygun besin kaynağının elde edilmesini sağlar. Süreç devam ettikçe yeterli nem, oksijen, nitrojen ve karbonhidrat mevcut olmalı. Aksi durumda kompostlama süreci duracaktır. Bu nedenle periyodik olarak komposta su püskürtülmeli ve kompost yığını havalandırılmalıdır.
Mantar kompostu yapmak için kullanılan hammaddelerin kalitesi oldukça önemlidir. Buğday samanının coğrafi kaynağı, çeşidi (kış veya ilkbahar) ve azotlu gübre, bitki büyüme düzenleyicileri ve fungisitlerin kullanımı kompost verimliliğini etkileyecektir. Sorun yaşamamak için özellikle buğday samanının kompost için kullanılmasından önceki 1-2 hafta örtü altında saklanması gerekiyor.
Kompostun normalde sahip olduğu yağlılığı en aza indirmek için alçı eklenir. Alçı, komposttaki bazı kimyasalların topaklanmasını da büyük ölçüde arttırır. Alçı aynı zamanda samanlar arasındaki gözenekleri (delikleri) doldurmak yerine samana yapışır. Bu sayede samanın hava alması için küçük delikler oluşur ve kompost için uygun şartlar korunur. Alçı, kompostlamanın başlangıcında kuru bileşenlerin tonu başına 10 kg olacak şekilde eklenir.
Günümüzde genel olarak kullanılan nitrojen takviyeleri; soya fasulyesi, yer fıstığı veya pamuğun tohum küspelerini ve tavuk gübresini içerir. Mantar yetiştiriciliği yaparken ilgili nitrojen takviyelerine yoğun olarak ihtiyaç vardır. Bu da tüm kompostun yüzde 2’sine yakın bir seviyeye işaret eder. İlgili kompostu başarılı bir şekilde hazırlamak için amonyum nitrat veya üreye ihtiyacınız olacak.
İlk kompost yığını 2 ila 3 metre genişliğinde, 2-3 metre yüksekliğinde olmalı ve arzu edildiği kadar uzun olmalıdır. Yığını daha rahat hazırlamak için iki tarafı açık bir kutu kullanılabilir.
Kompostlama sırasında saman yumuşadıkça malzemeler genişler ve alanda sıkılaşma yaşanabilir. Dolayısıyla kutu tercih edeceklerin, 15-20 santim düzeyindeki bir alanı boş bırakması önerilir.
Çevirme ve sulama yaklaşık 2-3 günlük aralıklarla yapılmalıdır. Ancak kompost 60 derece sıcaklığa ulaşmadığı sürece ekstra sulama yapılmamalıdır.
Kompostlama sürecinin ilk aşaması genellikle 10 gün sürer. İlgili süre devam ettikçe güçlü bir amonyak kokusu yükselir. Genellikle bu kokuya tatlı, küflü bir koku eşlik eder. Kimyasal değişimlere genellikle yüksek sıcaklıklar eşlik eder. Bu sıcaklık 80 dereceye kadar ulaşabilir.
Kompostlama aşamasının ilkinin bitip bitmediğine karar vermek için bazı önemli noktalar var.
Aşamanın bitip bitmediğine karar vermek için kompostlamayı şu yönden inceleyin:
- Kompostun çikolata kahverengi renginde olması
- Yumuşak ve esnek kamışların çıkması
- Yüzde 68 ile 74 arasında nem içeriği olması
- Güçlü bir amonyak kokusu olması
İNCELEYİN: Tuj Koyunu Yetiştiriciliği
2. YUMURTLAMA
Mantar yetiştiriciliğinin ikinci adımı yumurtlamadır. Hazırlanan kompost içerisine tercih edilen mantarın yumurtaları konulur. Mantarın türüne göre, 2 hafta ile 2 ay içerisinde mantarlar yumurtlamaya başlar.
Hazırlanan kompostun içerisine ağırlığın yüzde 0,5‘i düzeyinde mantar tohumu eklenmelidir. Yani 100 kilogram için 500 gram mantar tohumu eklemelisiniz.
4. MUHAFAZA TOPRAĞI OLUŞTURUN
Kompostun etrafının muhafaza toprağı ile kaplanması gerekiyor. Miselyumun doğru gelişmesi için, nem içeriğinin sabit kalması ve kirletici maddeleri uzak tutmak için mutlaka önerilmektedir. Muhafaza toprağının PH’ının 7,5 ile 7,8 arasında olması gerekiyor.
Muhafaza toprağı çimentolu zemin üzerine istiflenir ve %4’lük formalin çözeltisi ile işlenebilir. Ardından günde 3-4 kere su ile nemlendirilmesi gerekiyor.
İNCELEYİN: Sera Maliyeti
5. MAHSULÜN HASADI
Mantarın türünden türüne göre değişiklik göstermekle birlikte, mantarların iğnelerini görmek 10-12 günü almaktadır. Hasat ise 50-60 gün sonra başlamaktadır.
Mantarların topraktan çıkarılması için hafifçe bükerek çekmek gerekiyor. Hasat sonrasında oluşan boşluklar ise su ile doldurulmalıdır.
6. MANTAR VERİMİ
Mantar yetiştiriciliğinde verim oldukça merak ediliyor. Genel olarak bir ton komposttan yaklaşık olarak 30 kilogram mantar elde edilmektedir. Ancak bu durum da her mantar türü için birbirinden farklıdır.
Ülkemizde sıklıkla yetiştirilen mantarların genel ortalaması ise 1 ton için 30 kilogram düzeyinde bulunmaktadır.
| İŞLETME BÜYÜKLÜĞÜ
(m2/işletme) |
KOMPOST AĞIRLIĞI
(ton/işletme) |
MANTAR ÜRETİMİ
(ton/işletme) |
ORTALAMA VERİM
(kg/ton kompost) |
| 1-100 | 19 | 4 | 201 |
| 101-250 | 33 | 7 | 216 |
| 251-500 | 45 | 10 | 221 |
| 501-1000 | 66 | 15 | 226 |
| 1000< | 152 | 34 | 235 |
7. MANTAR YETİŞTİRİCİLİĞİ İÇİN NE KADAR SERMAYE LAZIM?
Mantar yetiştiriciliği yapmak için ortalama olarak önerilen sermaye düzeyi 300.000 TL‘dir. Ancak ortalama olarak aylık önemli düzeyde bir gelir sağlamak için önerilen başlangıç düzeyi 500 ile 600 bin lira arasında bulunuyor.
İlk kez mantar yetiştiriciliğine başlayacak olan girişimci ve yatırımcıların 300 bin lira düzeyindeki başlangıç sermayesini tercih etmesini tavsiye ederiz. Bu sayede sektörün ana gidişatı hakkında iyi bir deneyim elde edilecektir.
Mantar Üretim Maliyeti:
| MALİYET UNSURU | TOPLAM İÇİNDEKİ ORAN (%) |
| Üretim Materyalleri | 23.2 |
| Yakıt-Enerji-Su | 20.8 |
| İşçilik | 31.5 |
| Amortismanlar | 11.5 |
| Diğer Giderler | 13.0 |
8. MANTAR YETİŞTİRİCİLİĞİ NE KADAR KAZANDIRIR?
Mantar yetiştiriciliğinde kazanç potansiyeli yüksektir. Standart tarımsal faaliyetlerde yılda bir en fazla 2 kere hasat yapılabiliyor. Ancak mantar yetiştiriciliği sürekli olarak döngüye alabilirsiniz. Bu sayede yılda 15, 16 kere hasat yapmak mümkündür.
Ortalama olarak 40 tonluk bir komposttan her hasatta yaklaşık 1.200 kilogram mantar hasadı elde edersiniz. Mantarların satış fiyatı ise perakende olarak 50 TL‘den satışa sunuluyor. Bu da 40-50 günlük bir periyotta 60.000 TL kazanç sağlayabileceğiniz anlamına geliyor. Yıllık olarak bakıldığınsa ise kazanç düzeyiniz 900 bin liraya yakın olacaktır.
İNCELEYİN: Balık Çiftliği Kurmak